Kategoria: 100 najcenniejszych

Opublikowane w

Podemszczyzna 14

Miejsce: figurę znaleźć możemy w Wielkim Lesie koło Podemszczyzny, na miejscu gdzie kiedyś był przysiółek Kołosowskie. Najszybciej tam trafimy wjeżdżając obok Leśniczówki na początku lasu w drogę boczną na prawo i tam jadąc około 1400 metrów w las dotrzemy do rozwidlenia dróg, wchodzimy na prawo i tam około 250 metrów dalej znajdziemy tę figurę.

Lokalizacja: 50.22768, 23.26618

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu

Ten krzyż postawiono staraniem Juli Kołosowski

Dnia 27 czerwca 1891

Opis:

Figura stoi na nieistniejącym już przysiółku Kołosowskie, jak widać po nazwisku fundatorki, nazwa przysiółka wywodziła się od nazwiska zamożnego gospodarza, który tu mieszkał. Postument zwieńczony jest ciekawym krzyżykiem, który ma u podstawy tabliczkę z datą. Ramiona krzyżyka ozdobione są płaskorzeźbami kwiatków.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Podemszczyzna 9

Miejsce: w Podemszczyźnie stała cerkiew, ale spłonęła w 1944 roku. Pozostało po niej zaniedbane cerkwisko, z resztkami dzwonnicy murowanej. Usytuowane jest ono na końcu wioski, przy drodze w kierunku Rudki. Na skraju cerkwiska, przy drodze znajdziemy interesującą nas figurę.

Lokalizacja: 50.22638, 23.29536

Inskrypcja: język ukraiński

Od powietrza Głodu ognia i Wojny Uchowaj nas Panie
1915 Rok

Opis:

Można się zastanawiać, dlaczego w napisach, słowa Głód i Wojna, zostały napisane dużą literą, a powietrze i ogień z małej. Być może wskazuje to, że w 1915 roku, gdy przetoczył się tutaj front, najbardziej mieszkańcom dokuczał właśnie głód i niebezpieczeństwo wojny. Nieopodal w okolicach Brusna, w tym czasie rozegrała się duża bitwa. Rozkładające się ciała żołnierzy po niej, spowodowały w Bruśnie wybuch zarazy. Można uważać, że ta zaraza i do Podemszczyzny się dostała i walki też się tutaj toczyły.

Ciekawymi elementami ozdobnymi krzyżyka są gwiazdki na trzech ramionach. Teoretycznie w tych miejscach powinny być skróty i tabliczka z tytułem. Drugim dość niezwykłym zabiegiem na tej figurze, jest umieszczenie kapliczki między krzyżykiem a napisami. Zazwyczaj w tym miejscu, znajduje się coś w rodzaju pośrednika modlitw. Tymczasem, mamy tutaj postać Matki Boskiej Opieki (Pokrow), pod takim właśnie wezwaniem była cerkiew w Podemszczyźnie. W takim przypadku, nie byłby to pośrednik, ale główna siła opiekuńcza tej wioski, czyli Pokrowa. Stąd nie ma się co dziwić, że mamy na figurze taką postać.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Horyniec-Zdrój 6

Miejsce: w przysiółku horynieckim Ruda, na polach północnych, stoi ten masywny kamienny krzyż z czaszką i piszczelami.

Lokalizacja: 50.19339, 23.33253

Inskrypcja: język polski

Fondator Stanisław Harasymowicz 1881  7/8

Opis:

Rodzina Harasymowiczów do dziś mieszka w Rudzie i zna historię postawienia krzyża. W 1881 roku w Rudzie panował tyfus, praktycznie w każdej chacie ktoś zachorował. Tylko w jednej, państwa Harasymowiczów, nie było tej choroby. W podzięce Bogu za tę łaskę, gospodarz wystawił masywny krzyż, który miał też chronić wioskę przed zarazami. Niegdyś stał przy drodze, dziś wydaje się, że stoi na środku pól. Dodatkowym elementem wyróżniającym jest płaskorzeźba czaszki i piszczeli i Tytuł w dwóch linijkach.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Werchrata 34

Miejsce: Figura znajduje się na terenie nieistniejącej wioski Zawałyle. Trafić tam można wchodząc w drogę przed torami kolejowymi przed Werchratą, które przecina tutaj droga asfaltowa. 400 metrów dalej znajdziemy się na polach Zawałyli, najlepiej iść krańcem pól i lasu aż do końca, gdzie jest kąt pól. Wtedy wchodzimy na prawo w las, gdzie była wioska i tam kilkadziesiąt metrów dalej między czterema starymi drzewami znajdziemy tę figurę.

Lokalizacja: 50.24027, 23.46974

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu

R.B. 1906 Roku

Opis:

Figura dodatkowo ma płaskorzeźbę św. Mikołaja w stylizowanej wnęce na kapliczkę. Ciekawie wygląda też krzyżyk wieńczący postument, gdzie można znaleźć klasyczne skróty i rozetę na górnym ramieniu.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 15

Miejsce: Zające, to nieistniejący przysiółek wiejski, usytuowany nieopodal Lasowej. Dość trudno tam trafić, niezorientowanym w terenie. Gdy będziemy jechać, garbem Góry Brusno, miniemy skrzyżowanie: Chmiele – Niwki, po stronie południowej drogi, około kilometra dalej, będziemy mieć pola, byłej wioski Zające. Należy znaleźć, wlotową drogę w las i po przejechaniu kilkuset metrów, powinniśmy się pojawić, na rozległych polach. Tam, na skraju lasu, tuż przy polnej drodze, stoi ta figura.

Lokalizacja: 50.2497, 23.41653

Inskrypcja: język ukraiński

Ten krzyż utworzył Petro Wasylow
R B 1902

Opis:

Prawie taka sama figura, z tą samą datą, stoi w Dziewięcierzu, nieopodal wlotu drogi na Moczary. Czytać tego typu figury należy od dołu. Na najniższym poziomie, umieszczona jest modlitwa, albo osoba, która tylko sobie znane intencje, chce powierzyć czczonemu przez siebie orędownikowi, który wyjedna u Boga, spełnienie próśb. Tutaj mamy; św. Mikołaja, który uważany jest za cudotwórcę. Ten niezwykle popularny święty, był czczony przez grekokatolików, a jego ikony, zdobiły cerkiewne ikonostasy. Ten środowy element, w figurze, jest też czymś pośrednim, co jest na niej usytuowane, czyli krzyż z Bogiem.

Zamiast skrótów i tytułu, na ramionach krzyża, mamy sześcioramienne, wypukłe, gwiazdki, które zapewne wyewoluowały, z wklęsłych rozet. Ta część, jest w figurze zawsze najciekawsza, bo przedstawia boską część. Niewielu na to zwraca uwagę. Każdy sakralny obiekt, ma swój porządek. Nie ma obiektów, gdzie osoba boska, jest ustawiona na dole.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 12

Miejsce: kolejne pola poprzedzielane paskami lasów, zaczynając od Góry Brusno, można nazwać od wiosek, które kiedyś tutaj istniały. Najbliżej Góry Brusno są Chmiele, za nimi na północ, oddzielone wąwozem i małym laskiem są pola Szałasów. Jadąc drogą skrajem pól, musimy udać się na drugi koniec, gdzie ogranicza nas też wąwóz. Tym skrajem trzeba iść, aż na kumulację terenu i z niej w dole zobaczymy ten krzyż na środku pola.

Lokalizacja: 50.2699, 23.40154

Inskrypcja: język ukraiński

Ten krzyż święty postawiły Sałasy
Zbaw Panie lud Twój
RK 1875

Opis:

Na krzyżu są też napisy które trudno odczytać, bowiem są niewyraźnie wyryte, jest to prawdopodobna rekonstrukcja:

Pod datą ciąg liter: 47 Hryno …

na jednym z boków: 80 Jurko Hiruń

na drugim boku: 50 Fydorij Szibczyk

Z powodu podobieństwa formy, okresu, oraz symbolu czaszki i piszczeli pod Chrystusem, zaliczyć go można do grupy mogącej mieć związek z wystąpieniem we wsi zarazy, która występowała w tym okresie w regionie. Dodatkowe napisy mogą być imionami i nazwiskami fundatorów krzyża, ale raczej, jak mówi pierwsza część, to wioska Sałasy fundowała krzyż. Można przypuszczać, że są to trzy osoby, które zmarły na zarazę we wsi w wymienionym wieku.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 11

Miejsce: krzyż znaleźć można tuż przy wlocie drogi z pól Chmieli w kierunku stadniny koni, po prawej stronie.

Lokalizacja: 50.25988, 23.38509

Inskrypcja: język ukraiński

Postawiono krzyż ten staraniem Danyły Iliaszewycza 1841

Opis:

Krzyż jest bardzo stary. Z tego okresu, najczęściej spotkać można krzyże gromadzkie. Ten jest wystawiony przez osobę prywatną. Danyło Iliaszewycz miał być kamieniarzem z Chmieli, mógł sobie pozwolić na tak duży krzyż i dość ciekawie ozdoby. Na ramionach krzyża mamy klasyczne skróty: Tytuł na górnej belce i Imię Jezus Chrystus na bocznych. Ciekawą ozdobą, jest zygzak pod datą. Innym elementem ozdobnym, jest ząbkowanie na nieznacznym zgrubieniu trzonu krzyża.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 6

Miejsce: w okolicy cmentarza w Bruśnie Starym, obok miejsca, gdzie jest rumowisko po murowanej cerkwi stoi Figura Misyjna.

Lokalizacja: 50.24826, 23.35148

Inskrypcja: język ukraiński

Pamiątka Pierwszej Misji w naszej parochii
1925
Na miejscu starej cerkwi 1906

Opis:

Na ziemi lubaczowskiej można znaleźć kilka identycznych figur zwieńczonych krzyżem z wieńcem, zazwyczaj przy cerkwi. Upamiętniały one pierwsze misje święte na tym terenie.

Jednakże figura ta nie jest akurat ciekawa tylko ze względu na pamiątkę misji, ale ze względu na drugą część inskrypcji. Dzięki temu możemy się dowiedzieć, że stara drewniana cerkiew bruśnieńska stała tuż obok, tej nowo wybudowanej murowanej. Zapewne data 1906 oznacza czas rozebrania starej i oddania do użytku nowej. Karol Notz, który wędrował przez te ziemie w 1904 roku oglądał ją i opisywał, wspominając, że ma być rozebrana. Miała datę nad drzwiami 1716. Starsza cerkiew miała stać w innym miejscu, gdzie obecnie stoją ruiny kapliczki św. Mikołaja, przy źródłach Brusienki. Dla ówczesnych, miejsce po starej cerkwi, musiało mieć duże znaczenie, dlatego też zaznaczyli je, krzyżem z inskrypcją. Możemy przypuszczać, że figura ta stoi w miejscu, gdzie był ołtarz.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Polanka Horyniecka 1

Miejsce: figura usytuowana jest na skrzyżowaniu w środku Polanki Horynieckiej.

Lokalizacja: 50.2431, 23.33171

Inskrypcja: język polski

Ofiara za oddalenie wielgej CHOROBY w r. 1915

Opis:

Figura została postawiona cztery lata później w 1919 roku. Krzyżyk wieńczący ma ciekawe zdobnictwo. Na górnym ramieniu krzyża mamy gwiazdkę, ciekawym ozdobnikiem wydaje się być aniołek w wianuszku. Sprawia wrażenie, jakby miał zamknięte oczy. Być może jest to uchwycenie momentu modlitwy. Na podstawie postumentu figury znajduje się mała kamienna figurka Jezusa.

Figura została postawiona dlatego, że w Bruśnie i Polance podczas I Wojny szalała zaraza po tym, jak stoczona została tutaj duża bitwa. Trupy miały leżeć wszędzie. Gdy rozkładały się, zaczęła się roznosić zaraza. Po wojnie, gdy zaraza ustała, postanowiono podziękować siłom wyższym za oddalenie wielgej CHOROBY.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Nowe 6

Miejsce: figura stoi na polach w Nowym Bruśnie przy polnej drodze, około 700 metrów od drogi Horyniec-Zdrój – Brusno Nowe, jako kontynuacja polnej drogi idącej od cmentarza i cerkwi – jednocześnie jest to trasa niebieskiego szlaku.

Lokalizacja: 50.24032, 23.30867

Inskrypcja: język polski

Za szczęśliwy powrót z Wojny Światowej na Chwałę Bożą postawili: Jan Mazurkiewicz i Synowie: 1924

Opis:

Figura została postawiona przez rodzinę Mazurkiewiczów z Brusna Nowego. Związana jest z nią historia ojca i synów, którzy zostali wzięci do wojska austriackiego podczas I Wojny i wedle rodzinnych podań, codziennie żarliwie modlili się do Maryi, przysięgli też, że jeżeli uda się im cało wrócić do domu, to postawią na tę pamiątkę figurę.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Nowe 1

Miejsce: figura usytuowana na kumulacji terenu pól Brusna Nowego między Polanka Horyniecką a Brusnem Starym, kilkanaście metrów od drogi, na miedzy.

Lokalizacja: 50.2467, 23.34319

Inskrypcja: język ukraiński

189…
Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu
Ten krzyż utworzył Joan Nadstawnyj

Opis:

Widoczny upływ czasu, zatarł niektóre ślady, między innymi datę. Mamy tylko jej trzy pierwsze cyfry: 189 – czwartą, jest być może ósemka.
Mamy tutaj dość ciekawą figurę, bowiem na krzyżyku wieńczącym nie ma Jezusa, tylko jest ręcznik, ewentualnie prześcieradło. Przedstawienie takie, może oznaczać Chrystusa Zmartwychwstałego, ewentualnie ozdobę z tradycyjnym ręcznikiem u grekokatolików. Na górnym ramieniu, mamy klasyczny Titulus Crucis – czyli tabliczka z opisem winy Chrystusa.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Krowica Hołodowska 4

Miejsce: Figura stoi za rzeką ponad kilometr od Krowicy Hołodowskiej na skraju łąk i lasów, przy leśnej drodze którą można dojechać do wioski Brozie.

Lokalizacja: 50.11932, 23.23432

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwo Twoje

Krzyż ten postawiono na chwałę Bożą w Trójcy 1889

Opis:

Krzyżyk wieńczący pęknięty i sklejony zapewne betonem. Na postumencie ciekawe niespotykane płaskorzeźby świeczników, między nimi krzyżyk.

TUTAJ album ze zdjęciami