Surmaczówka 1

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.12146, 22.80709

Inskrypcja po przetłumaczeniu z ukraińskiego: „Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu. Jandruch Rubak Mary Rubak. 1/7 1904”.

Bardzo ważne jest w odczytywaniu inskrypcji z kamiennych figur i krzyży to, że trudności z odczytaniem powoduje nie tylko proceder zamalowywania inskrypcji i erozja kamienia. Szczególny problem stanowią błędy w pisowni, słownictwo gwarowe, błędy niezamierzone przez kamieniarza, czy inskrypcje rytowane przez samego fundatora, który mógł być analfabetą i rytował coś napisanego przez inną osobę. Inskrypcja na tej figurze jest przykładem nawarstwiających się problemów z odczytaniem. Mamy tu erozję kamienia, pozostałości po farbie, która maskuje litery, dlatego też trudno ocenić na pewno, czy element daty, wskazujący dzień i miesiąc poświęcenia: „1/7” faktycznie jest taki, a nie inny. W inskrypcji brakuje litery w imieniu fundatorki, mamy „Mary”, a powinno być raczej Maryja, niestety zabrakło miejsca na literę. Dodatkowo cała inskrypcja ma sporo ubytków, na przykład w literach „A”, sprawia to spore problemy, bowiem taki znak może naśladować szereg innych.

Figura w górnej części cokołu ma wnękę, która imituje kapliczkę, umieszczony jest w niej święty Mikołaj, w którego zapewne fundatorzy szczególnie wierzyli albo mieli intencje związane z dziedzinom, którym patronował. Święty Mikołaj uważany był za cudotwórcę, szczególnie pomocny był przy egzorcyzmach! Możemy się tylko domyślać, co się mogło stać w rodzinie Rubaków, że postawili tę niezwykłą figurę gdzieś daleko w polach, na granicy wsi. Jeżeli pomyślimy sobie teraz nad tym, że większość figur i krzyży przydrożnych jest anonimowa, że znajdzie się sporo tych ze świętym Mikołajem, to jak niezwykłe historie i wydarzenia mogą się za nimi kryć?

Krzyżyk wieńczący cokół był zniszczony, ale ktoś prowizorycznie skleił go betonem. Niestety głowa jednej z postaci pod krzyżem nie utrzymała się i odpadła. Chrystus ukrzyżowany ma ulepioną z betonu prowizoryczną głowę, która wygląda trochę karykaturalnie. Krzyżyk na ramionach ma w formie ozdoby wypukłe gwiazdki, które w opisach innych figur i krzyży są zawsze wymienione, bowiem można je uznać za coś w rodzaju podpisu kamieniarza. Ludowi artyści ze Starego Brusna byli często analfabetami i nie sygnowali swoich wyrobów, ale każdy z nich miał swoje charakterystyce wzory, których używał i je powtarzał. Dlatego warto na nie zwracać uwagę, bo zobaczymy, że powtarzają się na różnych krzyżach te charakterystyczne ozdoby. Kamienny krzyż przydrożny to nie tylko kamienny obiekt religijny, to dzieło sztuki ludowej, ale przede wszystkim niezwykła historia, która została zapomniana i czeka na ponowne odkrycie.

TUTAJ album ze zdjęciami

Mołodycz 10

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.15516, 22.87182

Inskrypcja po przetłumaczeniu z ukraińskiego: „Ten krzyż postawił Juan Tareszko. 19/4. 1911”.

Jest to jedna z niewielu przydrożnych figur zwieńczona prawosławnym krzyżem. Był on pęknięty, ale został prowizorycznie sklejony. Na górnej belce titulus. Wokół figury zasadzono cztery lipy. Był to bardzo popularny zwyczaj, służący do ozdoby miejsca, ale także dający cień. Często jadąc gdzieś koniem na wozie, gdy robiono przystanki, stawano właśnie przy krzyżach, które były w cieniu, pod drzewami, a obok były ławeczki. Ludzie kiedyś byli bardziej religijni, dlatego też wykorzystywali często taki czas do pomodlenia się. W wielu miejscach drzewa wycięto, lub połamały się, zniknęły ławeczki. Jadąc dziś samochodem człowiek nie ma czasu zatrzymać się, mimo iż jedzie szybciej niż kiedyś, na dodatek brakuje mu czasu na chwilę zadumy.

TUTAJ album ze zdjęciami

Radawa 5

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.10516, 22.72007

Inskrypcja po przetłumaczeniu z ukraińskiego: „Pamiątka danej wolności d. 3 maja 1848 r. Ufundował ten krzyż Teodor Terebeneć. r. 1890”.

Jest to pamiątka zniesienia pańszczyzny w Galicji w 1848 roku. Możliwe, że postawiona na miejscu starszej. Cokół ozdobiony jest w górnej części wnęką z modlącą się postacią z aureolą. Krzyżyk wieńczący jest uszkodzony i naprawiony prowizorycznie przy pomocy betonu i metalowych płaskowników z śrubami. Pierwotnie były pod krzyżem tylko dwie modlące się postaci, potem dokręcono do krzyża metalową figurkę ukrzyżowanego Chrystusa.

TUTAJ album ze zdjęciami

Radawa 3

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.13947, 22.71927

Inskrypcja po przetłumaczeniu z ukraińskiego: „Sprawił ten krzyż Fedoryj Kruli. 1907”.

Cokół ozdobiony jest wnęką z płaskorzeźbą modlącej się postaci. Krzyżyk wieńczący cokół ozdobiony jest wypukłą gwiazdką na szczycie belki. Pod ukrzyżowanym mamy dwie postaci, które mają atrybuty charakterystyczne dla świętych, a nie klasycznie występujących w kamieniarce bruśnieńskiej Maryi i Marii Magdalenie. Możliwe, że tutaj pod krzyżem stoi św. Katarzyna i św. Barbara.

TUTAJ album ze zdjęciami

Radawa 1

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.13147, 22.76608

Figura zamalowana, brak inskrypcji. Mamy tu przedstawienie św. Jana Nepomucena. Biorąc pod uwagę wzór cokołu, można przyjąć, że jest to posąg bruśnieński. W takim wypadku byłby to jedyny, lub jeden z niewielu posągów św. Jana Nepomucena pochodzący ze Starego Brusna. Zazwyczaj rzeźbione były tam figury aniołów, Maryi i Jezusa.

TUTAJ album ze zdjęciami

Mołodycz 9

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.15423, 22.79575

Krzyż posiada inskrypcję, niestety jest nieczytelna, bowiem erozja kamienia zniekształciła litery. Według lokalnych podań, ma być związany z okresem najazdów kozackich.

TUTAJ album ze zdjęciami

Mołodycz 6

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.16234, 22.83088

Inskrypcja po przetłumaczeniu z ukraińskiego: „Ten krzyż święty postawiono staraniem … RB 1875”.

Na inskrypcji, gdzie jest wymieniony fundator, jest dziura, co uniemożliwia precyzyjne odczytanie tekstu. Na krzyżu znajdziemy też symbol czaszki i piszczeli, co może oznaczać, że został postawiony na pamiątkę ustąpienia zarazy w Mołodyczu. Płaskorzeźba Chrystusa ukrzyżowanego jest tutaj bardzo duża, ma około 90 cm wysokości i możliwe, że jest największą płaskorzeźbą, jaką znajdziemy na kamiennym krzyżu bruśnieńskim.

TUTAJ album ze zdjęciami

Mołodycz 4

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.16406, 22.86108

Brak inskrypcji, jest tylko data: „15/11. 1912”. Bardzo rzadkie przedstawienie, gdzie na cokole umieszczony jest posąg kamienny (jest to albo Jezus Chrystus albo Jan Chrzciciel). Zazwyczaj cokoły zwieńczone są kamiennymi krzyżykami.

TUTAJ album ze zdjęciami

Majdan Sieniawski 3

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.27148, 22.78168

Inskrypcja: „Na chwałę część Panu Bogu. Fundator Jan Żyła. r. 1902”.

Figura została zakupiona na targu w Oleszycach przez Jana Żyłę w 1902 roku. Intencją jej postawienia miało być „za to, że się tu urodził”. Krzyżyk wieńczący ozdobiony na ramionach wypukłymi gwiazdkami.

TUTAJ album ze zdjęciami

Leżachów 1

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.14507, 22.61782

Figura zamalowana, co utrudnia odczytanie inskrypcji, postawiona została w 1896 roku. Cokół ma nietypowy gzyms. Belka krzyżyka na szczycie ma za ozdobę wypukłą gwiazdkę. Figura ma unikalny wzór i wykonał ją kamieniarz mający talent rzeźbiarski.

TUTAJ album ze zdjęciami

Krasne 2

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.2592, 22.72906

Inskrypcja: „Ten krzyż staraniem gminy. 1896 r”.

Jest to dość niezwykła inskrypcja, bowiem pierwsze wyrazy są pisane po ukraińsku, a słowo „gminy” po polsku. Cokół ozdobiony jest płaskorzeźbą we wnęce, przedstawiającą męską postać, prawdopodobnie jest to Chrystus. Krzyżyk wieńczący na szczycie ma wbity krzyżyk z drutu. Ramiona są ozdobione różnymi wypukłymi gwiazdkami, a górne kwiatkiem. Płaskorzeźba Chrystusa ukrzyżowanego ma dużo detali, co pokazuje, że tę figurę wykonał kamieniarz mający więcej talentu. Dwie Maryjki pod krzyżem przedstawione dla rozróżnienia z innymi gestami. Jedna ze złożonymi rękoma do modlitwy, druga ze skrzyżowanymi rękoma na piersiach. Być może figura robiona na zamówienie.

TUTAJ album ze zdjęciami

Duńkowice 2

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

49.96206, 22.87589

Inskrypcja do odczytania przez specjalistów. Krzyżyk wieńczący został zniszczony. W jego miejscu jest mały metalowy krzyżyk. Na cokole niestandardowa płaskorzeźba modlącej się postaci, zapewne Maryi. Podobnie jak w Przewodowie płaskorzeźba jest wydatnie wysunięta względem cokołu, co jest rzadko spotykanym rozwiązaniem. Zazwyczaj płaskorzeźby są wypłaszczone i schowane we wnękach.

TUTAJ album ze zdjęciami