Kategoria: Podemszczyzna

Miejsce: figura stoi na skraju pól i tyłów gospodarstw. Najlepiej go odnaleźć, jadąc drogą główną od strony „Ostoi” i szukamy tam skrzyżowania koło przystanku. Skręcamy w piaszczystą drogę i jedziemy niejako na tyły zabudowań gospodarczych. 340 metrów dalej dostrzeżemy po lewej mały gaik, w którym stoi ta figura.

Lokalizacja: 50.22084, 23.29329

Inskrypcja: język ukraiński

Od Powietrza ognia Wojny i nagłej Śmierci Zachowaj nas Panie
1915 R

Opis:

Niemal identyczna figura stoi na cerkwisku, czyli kilkaset metrów nieopodal. Identyczność ta wiąże się z datą i podobną inskrypcją oraz płaskorzeźbą Maryi w kapliczce. Różnice jakie można tu zaobserwować, to trochę odmienna inskrypcja. Tutaj mamy dodatkowo „nagłą śmierć”. Jest to na pewno krzyż związany z I Wojną i aspektem występującej zarazy w wiosce. Można przypuszczać, że figura na cerkwisku była fundowana przez całą wioskę, natomiast ta powinna być prywatną fundacją. Możemy się tylko domyślać, że rodzina, która wystawiła figurę, doznała jakiejś łaski bożej, skoro ufundowała ją. Ciekawy jest też aspekt płaskorzeźby w kapliczce. O ile w Puchaczach jest święty Mikołaj, to tutaj mamy Matkę Boską Opieki. Właśnie pod takim wezwaniem była w Podemszczyźnie cerkiew i miejscowi mieszkańcy szukając opieki przed złem, oddawali się swojej patronce. Takie szczegóły pokazują, że tego typu figury są przemyślaną fundacją i zgodne z miejscową tradycją.

Obiekt niestety nie jest w zbyt dobrym stanie. Jest przechylony, ma sypiący się krzyżyk, no i oczywiście jest brudny! Pod tą figurą leżą szczątki starszego kamiennego krzyżyka. Pozwala to domniemać, że ten obecny mógł być… zwinięty z cmentarza…

TUTAJ album ze zdjęciami

Miejsce: krzyż znajduje się między wioską Puchacze a Podemszczyzną, mniej więcej w połowie drogi. Aby go znaleźć, musimy pojechać na koniec Puchaczy niebieskim szlakiem. Gdy miniemy zabudowania i będziemy jechać lasem (około 650 metrów), bacznie obserwujemy lewą stronę. Tam około 20 metrów od drogi, na pagórku stoi ten krzyż.

Lokalizacja: 50.21573, 23.30395

Inskrypcja: język ukraiński

Ten krzyż postawiono staraniem gromady
RB 1868

Opis:

Można przypuszczać, że przed wojną ten krzyż stał na rozwidleniu dróg, jakie wychodziły z Puchaczy w kierunku Podemszczyzny. Nie było tutaj zabudowań, ani lasu jak teraz. Były w okolicy rozległe łąki między strumieniami.

Krzyż ten jest niezwykły, bowiem jest on dowodem na to, że spotykane na innych krzyżach w okolicy rysowane odręcznie krzyżyki na podstawie i na krzyżu, nie były dawnym wandalizmem i pojedynczym wybrykiem, tylko jakąś tradycją. Istnieje możliwość, że krzyż mógł mieć związek z „morowym powietrzem”. Rok 1868 był okresem, gdzie fundacje prywatne były rzadkie, królowały natomiast „anonimowe” fundacje gromadzkie. Wieś zazwyczaj fundowała krzyż w bardzo ważnej intencji, dotyczącej całej wioski. Taką intencją mogło być przezwyciężenie dużej zarazy w wiosce. Nie pisano o tym na krzyżu, bowiem istnieje możliwość, że był to temat tabu. Kwestia występujących epidemii na ziemi lubaczowskiej w tym okresie, jest praktycznie nieznana. Niestety brak badań historycznych. W całym regionie jest dużo krzyży od roku 1842 do pierwszej wojny, które mają wspólne cechy, ale często żadnej historii. Częściowo odpowiedź dają „krzyże z czaszkami”, bowiem niektóre z nich są określane przez miejscowych jako powiązane z epidemiami.

Opisywany krzyż jest kluczowy, ze względu na ogromną ilość krzyżyków. Krzyż w Nowinach Horynieckich ma identyczne krzyżyki i jest z podobnego okresu (1863 rok). Na ich podstawie można wysnuć przypuszczenia odnośnie rytych krzyżyków. Być może każdy krzyżyk, to ofiara epidemii, „podpisana” przez bliskich.

TUTAJ album ze zdjęciami

Miejsce: figura stoi przy drodze leśnej, między wioską Puchacze i Podemszczyzna. Niebieski szlak, który tędy prowadzi, powinien być najlepszą wskazówką do odnalezienia go. Znajduje się on około pół kilometra od Puchaczy, po północnej stronie drogi.

Lokalizacja: 50.21696, 23.30746

Inskrypcja: język ukraiński

Od Powietrza Głodu Ognia i Wojny Ochroń Nas Panie
1915 3 września

Opis:

W Łówczy jest figura postawiona we wrześniu, z tego samego powodu. Stąd należy przypuszczać, że gdy przetoczył się front wojenny w czerwcu 1915 roku przez te ziemie, wszędzie wystąpiła zaraza w podobnym okresie. Ciekawe jest to, że kilkaset metrów dalej stoi krzyż, który też może mieć związek z wystąpieniem jakiejś zarazy, tyle że z 1868 roku.

Ta figura jest ciekawa między innymi z tego powodu, że ma płaskorzeźbę z kapliczką św. Mikołaja. Pokazuje to, że miejscowa ludność zapewne do tego świętego szczególnie wznosiła modły. Niestety krzyżyk został rozbity i leży obok, stąd miejscowi postanowili dorobić prowizoryczny krzyżyk z metalu.

TUTAJ album ze zdjęciami

Miejsce: ten dość niezwykły obiekt sakralny, stoi tuż przy drodze, niedaleko osiedla PGR w Podemszczyźnie. Dokładniej, jest to droga w kierunku Horyńca, po stronie zachodniej przed lasem.

Lokalizacja: 50.20744, 23.30616

Opis:

Na szczycie tej piramidy, jest kamienny „klocek”, na którym jest trudna od przetłumaczenia ukraińska inskrypcja. Do tej piramidy miejscowi przywiązali sznurkami sztuczne kwiatki, co utrudnia szukanie i odczytywanie inskrypcji. Napisy były też od wielu lat zamalowywane. Zdrapanie farby z tablicy inskrypcyjnej jednak nie pozwoliły na pełne odczytanie napisów. Pierwotnie na piramidzie mógł być krzyż kamienny, być może miał nawet jakieś napisy, stąd reszta tej inskrypcji na „klocku” wydaje się niekompletna. Obecnie w „klocek” wbity jest krzyż metalowy.

TUTAJ album ze zdjęciami