Wpisy

Opublikowane w

Brusno Stare 8

Miejsce: figura stoi w okolicy nieistniejącej wioski Dahany nieopodal Werchraty. Administracyjnie w tę okolicę podchodzi jeszcze granica Brusna Starego. W tej okolicy było skrzyżowanie dróg i wlot do Dahanów. Najprościej trafić do figury wjeżdżając w drogę leśną z drogi Werchrata – Wola Wielka i 750 metrów dalej na skrzyżowaniu stoi interesujący nas obiekt.

Lokalizacja: 50.27732, 23.41934

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu
1917

Opis:

Krzyżyk wieńczący jest rozbity. Obok leży kawałek kamienny z elementem stopy, być może w okolicy stała jakaś figura i została rozbita.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Stare Brusno 16

Miejsce: była wioska Zające, na Górze Brusno, kojarzona jest najczęściej z jedną figurą z św. Mikołajem. Ale nieopodal około 160 metrów dalej w stronę pól, wśród niemal beskidzkich krajobrazów, stoi druga figura.

Lokalizacja: 50.24823, 23.41661

Inskrypcja: język ukraiński

Pamiątka wojny 1915 r
Postawiła Hnatyj Anastazja Halcow

Opis:

Ponieważ napisy są nieczytelne, zrekonstruowanie słów: „Pamiątka wojny 1915 r Postawiła”, i imię „Anastazja”, było możliwe, ale dwóch pozostałych wyrazów już nie i są interpretacją możliwości z ewentualnymi literówkami. Zapewne, miała figura związek z przetrwaniem wojny i działań wojennych w okolicy, albo mogła też szaleć zaraza, i po jej przetrwaniu ufundowano krzyż. Budową jest praktycznie identyczna, jak figura w Gorajcu, na skrzyżowaniu w stronę kapliczki na łąkach. Ma te same specyficzne zakończenia środka figury. Jest ona też z tego samego roku i gorajecka miała mieć związek  z ustaniem zarazy we wsi.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 15

Miejsce: Zające, to nieistniejący przysiółek wiejski, usytuowany nieopodal Lasowej. Dość trudno tam trafić, niezorientowanym w terenie. Gdy będziemy jechać, garbem Góry Brusno, miniemy skrzyżowanie: Chmiele – Niwki, po stronie południowej drogi, około kilometra dalej, będziemy mieć pola, byłej wioski Zające. Należy znaleźć, wlotową drogę w las i po przejechaniu kilkuset metrów, powinniśmy się pojawić, na rozległych polach. Tam, na skraju lasu, tuż przy polnej drodze, stoi ta figura.

Lokalizacja: 50.2497, 23.41653

Inskrypcja: język ukraiński

Ten krzyż utworzył Petro Wasylow
R B 1902

Opis:

Prawie taka sama figura, z tą samą datą, stoi w Dziewięcierzu, nieopodal wlotu drogi na Moczary. Czytać tego typu figury należy od dołu. Na najniższym poziomie, umieszczona jest modlitwa, albo osoba, która tylko sobie znane intencje, chce powierzyć czczonemu przez siebie orędownikowi, który wyjedna u Boga, spełnienie próśb. Tutaj mamy; św. Mikołaja, który uważany jest za cudotwórcę. Ten niezwykle popularny święty, był czczony przez grekokatolików, a jego ikony, zdobiły cerkiewne ikonostasy. Ten środowy element, w figurze, jest też czymś pośrednim, co jest na niej usytuowane, czyli krzyż z Bogiem.

Zamiast skrótów i tytułu, na ramionach krzyża, mamy sześcioramienne, wypukłe, gwiazdki, które zapewne wyewoluowały, z wklęsłych rozet. Ta część, jest w figurze zawsze najciekawsza, bo przedstawia boską część. Niewielu na to zwraca uwagę. Każdy sakralny obiekt, ma swój porządek. Nie ma obiektów, gdzie osoba boska, jest ustawiona na dole.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 13

Miejsce: Krzyż stoi przy drodze na nieistniejącym przysiółku Chmiele, w okolicy, gdzie była kiedyś duża wiata, która w czasach PRLu była używana przez PGR do przechowywania siana.

Lokalizacja: 50.25246, 23.39378

Opis:

To klasyczny przykład żeliwnego (lub staliwo) krzyża w kamiennym postumencie. Metalowy krzyż był zniszczony, ale obecnie jest już odnowiony. Przed wojną było tutaj skrzyżowanie dróg, gdzie jedna z nich biegła ku przysiółkowi Lasowe.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 12

Miejsce: kolejne pola poprzedzielane paskami lasów, zaczynając od Góry Brusno, można nazwać od wiosek, które kiedyś tutaj istniały. Najbliżej Góry Brusno są Chmiele, za nimi na północ, oddzielone wąwozem i małym laskiem są pola Szałasów. Jadąc drogą skrajem pól, musimy udać się na drugi koniec, gdzie ogranicza nas też wąwóz. Tym skrajem trzeba iść, aż na kumulację terenu i z niej w dole zobaczymy ten krzyż na środku pola.

Lokalizacja: 50.2699, 23.40154

Inskrypcja: język ukraiński

Ten krzyż święty postawiły Sałasy
Zbaw Panie lud Twój
RK 1875

Opis:

Na krzyżu są też napisy które trudno odczytać, bowiem są niewyraźnie wyryte, jest to prawdopodobna rekonstrukcja:

Pod datą ciąg liter: 47 Hryno …

na jednym z boków: 80 Jurko Hiruń

na drugim boku: 50 Fydorij Szibczyk

Z powodu podobieństwa formy, okresu, oraz symbolu czaszki i piszczeli pod Chrystusem, zaliczyć go można do grupy mogącej mieć związek z wystąpieniem we wsi zarazy, która występowała w tym okresie w regionie. Dodatkowe napisy mogą być imionami i nazwiskami fundatorów krzyża, ale raczej, jak mówi pierwsza część, to wioska Sałasy fundowała krzyż. Można przypuszczać, że są to trzy osoby, które zmarły na zarazę we wsi w wymienionym wieku.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 11

Miejsce: krzyż znaleźć można tuż przy wlocie drogi z pól Chmieli w kierunku stadniny koni, po prawej stronie.

Lokalizacja: 50.25988, 23.38509

Inskrypcja: język ukraiński

Postawiono krzyż ten staraniem Danyły Iliaszewycza 1841

Opis:

Krzyż jest bardzo stary. Z tego okresu, najczęściej spotkać można krzyże gromadzkie. Ten jest wystawiony przez osobę prywatną. Danyło Iliaszewycz miał być kamieniarzem z Chmieli, mógł sobie pozwolić na tak duży krzyż i dość ciekawie ozdoby. Na ramionach krzyża mamy klasyczne skróty: Tytuł na górnej belce i Imię Jezus Chrystus na bocznych. Ciekawą ozdobą, jest zygzak pod datą. Innym elementem ozdobnym, jest ząbkowanie na nieznacznym zgrubieniu trzonu krzyża.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 9

Miejsce: figura usytuowana jest przy drodze, na małej kumulacji terenu, między wzgórzem Hrebcianka, a stadniną koni „Polanka”.

Lokalizacja: 50.25453, 23.35716

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu

1924

Opis:

Pod figurą widać elementy innego krzyża, być może jest to oryginalny, a ten który jest wetknięty w postument, to dosztukowanie. Z elementów ozdobnych, mamy tylko symbol prawosławnego krzyża z ozdobą dwóch gałązek poniżej. Krzyż ten wśród miejscowych kojarzony jest z miejscem, gdzie straszyło. Kiedyś było tutaj skrzyżowanie. Jedna z dróg z Brusna Starego, wychodziła dokładnie w to miejsce.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 7

Miejsce: krzyż stoi przy drodze w stronę stadniny koni, przed wlotem na cmentarz Brusna Starego.

Lokalizacja: 50.24945, 23.34788

Inskrypcja: język ukraiński

Postawiono ten krzyż staraniem gromadzkim roku 1841

Opis:

Dodatkowe elementy ozdobne i symboliczne tego krzyża to klasyczny Tytuł, na górnej belce i imiona: Jezus Chrystus na ramionach. W Starym Bruśnie miał znajdywać się krzyż pańszczyźniany, ale uległ zniszczeniu, dlatego do rocznicowych procesji z okazji zniesienia pańszczyzny używano tego.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 6

Miejsce: w okolicy cmentarza w Bruśnie Starym, obok miejsca, gdzie jest rumowisko po murowanej cerkwi stoi Figura Misyjna.

Lokalizacja: 50.24826, 23.35148

Inskrypcja: język ukraiński

Pamiątka Pierwszej Misji w naszej parochii
1925
Na miejscu starej cerkwi 1906

Opis:

Na ziemi lubaczowskiej można znaleźć kilka identycznych figur zwieńczonych krzyżem z wieńcem, zazwyczaj przy cerkwi. Upamiętniały one pierwsze misje święte na tym terenie.

Jednakże figura ta nie jest akurat ciekawa tylko ze względu na pamiątkę misji, ale ze względu na drugą część inskrypcji. Dzięki temu możemy się dowiedzieć, że stara drewniana cerkiew bruśnieńska stała tuż obok, tej nowo wybudowanej murowanej. Zapewne data 1906 oznacza czas rozebrania starej i oddania do użytku nowej. Karol Notz, który wędrował przez te ziemie w 1904 roku oglądał ją i opisywał, wspominając, że ma być rozebrana. Miała datę nad drzwiami 1716. Starsza cerkiew miała stać w innym miejscu, gdzie obecnie stoją ruiny kapliczki św. Mikołaja, przy źródłach Brusienki. Dla ówczesnych, miejsce po starej cerkwi, musiało mieć duże znaczenie, dlatego też zaznaczyli je, krzyżem z inskrypcją. Możemy przypuszczać, że figura ta stoi w miejscu, gdzie był ołtarz.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 5

Miejsce: pomnik rocznicowy chrztu Rusi, usytuowany jest nieopodal cmentarza w Bruśnie Starym, obok potężnego krzyża misyjnego. Stoi na starym cerkwisku, które ówcześni mieszkańcy (czy też duchowny) uznali za najwłaściwsze, do ustawienia tego typu pomnika.

Lokalizacja: 50.24814, 23.35175

Inskrypcja: język ukraiński

Ku pamięci Włodzimierza Wielkiego
950 lecie chrztu Rusi-Ukrainy

Opis:

To jeden z dwóch tego typu pomników na terenie ziemi lubaczowskiej, drugi rozbity znaleźć można w Dziewięcierzu przy cerkwisku.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 4

Miejsce: trafić tam możemy, idąc z cmentarza bruśnieńskiego na południe, drogą w dół doliny Brusienki. Idziemy kilkaset metrów drogą na lewo, koło strumienia i wypatrujemy na drugim brzegu ruin kapliczki, za którą stoi ten krzyż.

Lokalizacja: 50.24883, 23.35912

Inskrypcja: język ukraiński

Postawiono ten krzyż staraniem gromadzkim roku 1842

Opis:

W książce autorstwa Jadwigi Styrny: „Zabytki ziemi lubaczowskiej”, możemy znaleźć informację, że Tatarzy spalili starą cerkiew (zapewne chodzi o 1672 rok) i potem została ona przeniesiona w inne miejsce. Wpływ na to miało coś w rodzaju cudu. Bowiem, ze spalonej cerkwi ocalał obraz z Maryją, który został odnaleziony na drzewie, daleko od cerkwi. Uznano to za znak, że w tym miejscu powinna powstać nowa cerkiew. Stare cerkwisko dziesiątki lat temu, posiadało jeszcze kamienne krzyże, ale nie dotrwały do dziś. Cerkiew, miała stać na pagórku i miejsce, które ją upamiętnia, to właśnie ten krzyż.

Ma on na sobie, oprócz napisu fundacyjnego klasyczne skróty, które niejako opisywały krzyż. Na górnym ramieniu, tak zwany Tytuł, na ramionach, są skróty oznaczające imię: Jezus Chrystus. Krzyż został ufundowany przez społeczność bruśnieńską w roku 1842. Można przypuszczać, że wcześniej stał tutaj inny krzyż, który zapewne uległ zniszczeniu. Czasy postawienia krzyża można datować na okres po tym, jak spalili wioskę Tatarzy w 1672 roku. Warto tutaj zaznaczyć, że po tego typu najazdach bardzo często wybuchały zarazy i panowało „morowe powietrze” i głównie jako ochrona przed  „morowym powietrzem” stawiano krzyże.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Brusno Stare 2

Miejsce: Krzyż usytuowany jest, na masywie bruśnieńskiej góry, tuż przy drodze. Dokładniej, jest to miejsce, skąd zaczyna się wjeżdżać pod garb szczytu góry, drogą od Polanki Horynieckiej.

Lokalizacja: 50.24188, 23.35756

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu
Fundator
Matkij Podhoreckij
dnia 26 maja roku 1887

Opis:

Inskrypcja jest trudna do odczytania w  miejscu z fundatorem, niuanse liter się zatarły i trudno jednoznacznie odczytać inskrypcję. Elementami ozdobnymi są klasyczne zdobienia na ramionach z tzw. Tytułem i Imionami. Przed wojną, gdy istniało jeszcze Brusno Stare, przy tym krzyżu było skrzyżowanie, skąd droga prowadząca z Deutschbach na Górę Brusno, miała połączenie z drogą prowadzącą do przysiółka Klebańce.

TUTAJ album ze zdjęciami