Kategoria: Gmina Narol

Opublikowane w

Narol 8

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.360348, 23.321389

Krzyż znajduje się na ulicy Armii Krajowej w Narolu naprzeciw domu nr 2, kiedyś była tu wieś Zagrody. W maju 2022 roku rozpoczęto proces odnowienia krzyża, prace zakończono 27 czerwca 2024 roku, kiedy to nastąpiło uroczyste poświecenie krzyża.

Podczas pierwszej fazy prac, która obejmowała usunięcie wieloletnich nawarstwień farby odsłonięte zostały elementy oryginalnej inskrypcji „… na Boga”. Reszta niestety uległa zniszczeniu dość dawno, bo mieszkańcy nie pamiętają, by tam były jakieś napisy.

Następny etap prac, jakie były podjęte, to zabezpieczenie środkami konserwującymi. Zrekonstruowano też płaskorzeźbę Chrystusa, która nie miała nóg i przymocowano nową tablicę z napisem „Za wszystkie wysłuchane modlitwy”. W tablicę wmontowana została fiolka szklana z ziołami z ziemi świętej, które przekazała jedna z mieszkanek. Nogi i tablicę wykonał Grzegorz Ciećka. Opiekunami krzyża i inicjatorami prac byli Renata i Grzegorz Borkowscy, mieszkańcy ulicy Armii Krajowej. Działania wykonano przy współpracy z Urzędem Miasta i Gminy Narol.

27 czerwca o godzinie 16:00 na oficjalne zakończenie prac z krzyżem i jego okolicą odbyło się oficjalne poświęcenie krzyża. Poświecenia dokonał ksiądz proboszcz parafii w Narolu Józef Bednarz (zapewne powtórnego, bowiem fundator, który ufundował krzyż w okolicy 1877 roku, powinien go też poświecić). Po okolicznościowych przemówieniach i poświeceniu odbyła się polowa Msza Św. w której liczny udział wzięli mieszkańcy ulicy Armii Krajowej. Na uroczystość krzyż został specjalnie przystrojony tradycyjnymi ozdobami z dominacją świeżych kwiatów i naczyń ceramicznych.

Ponieważ nie ma inskrypcji na krzyżu, nie można ustalić definitywnie, w którym roku został postawiony. Ze względu na to, że w Narolu na ulicy Józefowskiej znajduje się podobny krzyż, postawiony w 1877 roku, można na tę okolicę czasu też datować krzyż z Zagród. Jego historia nie została ustalona, jedyną relację jaką udało się zdobyć o mieszkańca to „miał być przywieziony ze wsi, która została spalona”. Być może chodzi o to, że został zakupiony w Starym Bruśnie, wsi, która nie istnieje. Najprawdopodobniej został postawiony na pamiątkę ustania zarazy we wsi. Nieopodal był cmentarz choleryczny, być może mieszkańcy chcieli mieć na początku wsi coś w rodzaju obrony przed złem, zarazą, po tym jak ustała.

TUTAJ album ze zdjęciami

Stan na 1 maja 2022 roku, przed rozpoczęciem prac.

aktualizacja opisu 1 lipca 2024

Opublikowane w

Narol 16

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.3627, 23.32346

W Narolu przy ulicy Armii Krajowej (okolica domu nr 72) znajduje się mały sosnowy las na piaskowym pagórze. Tutaj był pierwszy narolski kościół. Dziś pozostały po nim tylko dwa stare kamienne krzyże (pod ziemią są w okolicy elementy podstaw). Jeden z nim posiada inskrypcję:

„Waleczny Michał Bohuszewicz 1830”.

Dzięki informacjom pozyskanym od pana prof Henryka Gmiterka z metryki zgonów parafii narolskiej w archiwum lwowskim możemy poznać tożsamość pochowanej osoby:

Michał Bohuszewicz, mandatariusz dominium narolskiego, zmarł 12 XII 1830 r. w wieku 54 lat i został pochowany dwa dni później. Ceremonię prowadził administrator narolski ks. Jan Tsapjak.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Narol 15

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.35668, 23.32266

Złamany kamienny krzyż znajduje się w lesie niedaleko ulicy Armii Krajowej, w części Narola nazywanej Zagrody. W lesie tym znaleźć można piaskowe pagórki, zapewne ziemia była tutaj nieurodzajna, dlatego wybrano to miejsce na cmentarz choleryczny i jak wspomina też Henryk Wolańczyk, nieopodal było cmentarzysko dla zwierząt. Inskrypcja na froncie:

„Tu spoczywa S. Paminci Ałgustyn Lizakowski, kturen umar na cholere R 1830 dnia 13go lipca. Prosi o pozdrowienie anielski.”

Z tyłu krzyża znajduje się mało czytelny napis, który został wykonany w 1914 roku przez stacjonujących w okolicy żołnierzy z armii Austro-Węgier. To dlatego, że były tutaj pochówki żołnierskie z okresu I wojny. Według relacji H. Wolańczyka, miało się znajdywać tutaj więcej krzyży, ale po II wojnie zostały stąd zabrane.

(aktualizacja opisu 28.11.2022)

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Ruda Różaniecka 13

Miejsce: idziemy od cmentarza w Hucie Różanieckiej 850 metrów w las, w stronę Rudy Różanieckiej. Gdy znajdziemy się przy wielohektarowym wyrębie ze świeżo zasadzonym lesie po prawej stronie, szukamy małego krzyża kilkadziesiąt metrów od drogi.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.36433, 23.21766

Opis:

Jest to bardzo stary kamienny krzyż, który zapewne był pierwotnie postawiony na mogile, być może utworzonej po jakiejś zarazie, jaka wtedy w okolicy się pojawiła i zebrała śmiertelne żniwo. Na krzyżu znajdziemy zatarte przez czas litery, ale trudno je odczytać, na pewno widać tam datę 1831. Według lokalnych opowieści, w tym miejscu zmarł i został pochowany Sebastian Herda. Na pewno jest to krzyż na mogile.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Łówcza 13

Miejsce: jedziemy 1300 metrów od cmentarza w Łówczy prosto w pola asfaltową drogą, tutaj będziemy mieć kamienny krzyż. Jedziemy dalej około 1110 metrów i tam po lewej stronie znajdziemy szczątki figury.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.31701, 23.29858

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu

Opis:

Figura jest rozbita i został tylko element cokołu. Są tam tylko pojedyncze litery, ale śmiało można zrekonstruować modlitwę, powszechnie występującą na takich fundacjach. Obok stoi metalowy krzyż, który ktoś postawił na betonowej podstawie. Możliwe, że użyte do niej zostały elementy kamiennego krzyża. Podstawa z dużym kamiennym otworem wskazuje, że pierwotnie mógł stać tutaj, lub w okolicy starszy krzyż.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Narol 14

Miejsce: jadąc ulicą Józefowską w stronę Młynków, gdy miniemy zakręt do Młynków i skończy się też na wprost asfalt, idziemy około 400 metrów dalej i tam po lewej stronie drogi stoi ta figura.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.35939, 23.29419

Inskrypcja: język polski

Na cześć i chwałę P. Boga postawił te figure Michał Zuchowski R.P. 1905

Opis:

Figura zwieńczona jest ciekawym krzyżykiem o nieproporcjonalnie długiej pionowej belce krzyża. Elementem ozdobnym górnego ramienia jest gwiazdka.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Narol 13

Miejsce: Na kumulacji terenu nieopodal stoją dwie wieże telefonii komórkowej, około 200 metrów od nich na zachód znajdziemy tę figurę.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.33259, 23.32259

Inskrypcja: język polski

Ku czci i chwale Bożej, fundator Leon Wolańczyk 1912 R

Opis:

Krzyżyk wieńczący jest uszkodzony. Kiedyś była obok polna droga, ale przez długi czas nieużytkowania zarosła i jest nieprzejezdna. Była to kiedyś droga graniczna, między Narolem a Jędrzejówką. Krzyż stoi po stronie narolskiej.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Narol 12

Miejsce: jedziemy na południowo wschodni kraniec Jędrzejówki i jedziemy polną drogą około 900 metrów na zachód, tam za skrzyżowaniu polnych dróg jedziemy 550 metrów na południe pod górę. W krzakach po prawej stronie drogi stoi interesujący nas obiekt.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:

50.32561, 23.32121

Opis:

Figura uszkodzona, pozostał obłupany postument z ozdobnymi rombami na bokach. Zaraz obok biegnie granica między Narolem a Jędrzejówką.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Narol Wieś 1

Miejsce: figura stoi na prywatnej posesji po prawej stronie drogi w Narolu wsi, jadąc od Narola, przy budynku nr 52.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:
50.36962, 23.31733

Opis:

Inskrypcja zamalowana. Jest to wzór figury, który występuje głównie w okolicy Narola.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Huta Złomy 1

Miejsce: figura stoi przy drodze w stronę Łówczy, na zachodnim krańcu Huty Złomy.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:
50.29361, 23.34843

Inskrypcja: język polski

N.P. Bogu czenść chwała
fundatory Kazimirz Mazurkiewicz, Sobestyan Czerwonka, Jan Mazurkiewicz i Michał Mazurkiewicz
Dnia 12 lipca Ro 1884

Opis:

Inskrypcja pisana ludową gwarą. Figurę postawili mieszkańcy Złomów, rodzina Mazurkiewiczów, razem z Sebastianem Czerwonką, pierwszych mieszkańców Złomów. Nie jest znana intencja tej fundacji, możliwe, że została postawiona po ustąpieniu zarazy we wsi.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Ruda Różaniecka 5

Miejsce: krzyż trudny do znalezienia, w środku lasu. Można próbować trafić na niego idąc na północ około 260 metrów od krzyża pańszczyźnianego przez dolinę Różańca, albo od okolic wioski Kuryje, gdzie nieopodal źródeł Różańca leśna asfaltowa droga ostro skręca, tworząc kąt prosty. Na tym zakręcie, idziemy prosto drogą leśną, około 1400 metrów, aż po prawej zobaczymy spory pagór. Skręcamy tam w lewo, szukając leśnej drogi, kierując się ku dolinie Różańca, 100 metrów dalej nieopodal doliny znajdziemy krzyż.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:
50.33271, 23.22905

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Panie lud Twój, i błogosław dziedzictwu Twemu
Dnia czerwca 1879 roku
O zbawienie dusz
Krzyż ten wystawił Fetko Rebizant chłop z Grochów
R.P. 1879

Opis:

Krzyż był połamany, ale został odnowiony. Mamy tutaj mało spotykaną formułę „O zbawienie dusz”, co w połączeniu z symbolem czaszki i piszczeli, który spotykany jest na krzyżach z tego okresu, stawianych z okazji wystąpienia morowego powietrza we wsi, pokazuje, że krzyż mógł być wystawiony po wystąpieniu zarazy we wsi. Najbardziej znana grupa krzyży cholerycznych, czy też morowych, związana jest z okresem po I wojnie, gdzie są jeszcze w wielu wsiach żywe historie związane z ich wystawieniem, niestety te starsze sprzed I wojny nie mają żadnej oficjalnej historii i można się tylko domyślać po inskrypcjach, w jakim celu zostały postawione.

TUTAJ album ze zdjęciami

Opublikowane w

Ruda Różaniecka 7

Miejsce: nieistniejąca już dziś wioska Grochy, najłatwiejsza do odnalezienia jest od Płazowa. Najlepiej iść drogą za starym cmentarzem, który jest usytuowany po drugiej stronie drogi, gdzie mamy nowy cmentarz. Idąc bokiem lasu i wioski, mijamy od strony lasu ruiny starego gospodarstwa. Idziemy leśną drogą skręcając na rozwidleniu w prawo. Następnie cały czas prosto, do następnego rozwidlenia, gdzie skręcamy w lewo. W pewnym momencie droga powinna być coraz dziksza. Przy najbliższym rozwidleniu skręcamy w prawo, nieco rozjechaną i mokrą dróżką i tam stoi ta figura.

Znajdziesz obiekt klikając na współrzędne:
50.32886, 23.23325

Inskrypcja: język ukraiński

Zbaw Boże lud Twój, i błogosław dziedzictwo Twoje

Ten krzyż postawił Dmytro i Maria Kłymus

sioło w Grochach dnia 4 kwietnia roku 1912

Opis:

Napis jest wyryty w mało spotykany sposób. Jest płytki i ma się wrażenie, że został wykonany przez samego gospodarza, któremu ktoś napisał tekst na kamieniu. Przez zamalowanie farbą i niewyraźnie ryte litery, trudno odczytać jeden z wyrazów po nazwisku, zapewne chodzi o słowo „sioło”.

Przed wojną była to wioska z dwoma przysiółkami: Żuki i Kuryje. Były tam trzy gajówki w okolicy. W samym centrum wioski była dolina strumienia Różaniec, który ma też tutaj swoje źródła. Figura ta powinna stać na pierwszej posesji gospodarzy z Grochów.

Przed wojną droga przy tej figurze była po drugiej stronie, na co wskazują drzewa, a także stary trakt. Wskazuje też na to inskrypcja, która jest odwrócona w drugą stronę. Zapewne w momencie gdy spadł krzyżyk, postanowiono go postawić odwrotnie, frontem do nowej drogi. Obecnie obiekt jest odnowiony, brakuje tylko elementu z gzymsem cokołu.

TUTAJ album ze zdjęciami